به یاد می آورم وقتی معلم زمین شناسی ما در دبیرستان از کوه و چگونگی تشکیل آن حرف می زد در ذهنم دوخطی که به شکل عدد هشت (فارسی۸) که به هم در یک نقطه وصل شده باشند . مجسم می کردم با این تفاوت که عدد هشت فارسی دو طرف آن صاف و شیب دار است ولی کوه واقعی روی زمین دارای ناهمواری و یا همان لبه ها ، پرتگاههای متفاوت و سطحی چین دار همراه با بریدگی ،فرورفتگی و برجستیگیهای کوچک و بزرگ می باشد. وقتی معلم از رشته کوهها حرف میزد با خودکارم در دفتر شروع می کردم به نوشتن چندین هشت (۸۸۸۸)و آنها را به هم وصل می کردم. من در ذهن خود پیدایش کوه را شبیه پیدایش یک درخت مثل چنار در روی زمین تجسم می کردم. زیرا وقتی انسان یک دانه را در دل خاک می کارد روزها صبر می کند و می بیند که چگونه از خاک سر بیرون می آورد و به طرف آسمان یعنی هوا رشد می کند و اگر ما کرم خاکی و یا موجودی بودیم که در زیر زمین زندگی می کردیم شاید رشد ریشه آن که آن را روی زمین محکم نگه می دارد را می دیدیم. به هر حال از نظر من آن روز ها کوچک بودم تصور می کردم کوه هم مثل درخت چنار باید یک ریشه ای در درون زمین داشته باشد که می تواند در روی زمین مانند یک درخت تنومند و بزرگی مثل چنار و.. . استوار و پا بر جا باشد. و کوهها را میخ های میدانستم که انگا ر خشکیها و یا قار ها را به هم متصل می کند. کوه چیست؟ از کجا آمده است؟ کوه همان توده های یا قطعات عظیم سنگی است که زمین شناسان می گویند توسط نیرو های از درون زمین به طرف بالا به سمت هوا رانده شده اند. یک ورقه مقوا را بردارید سعی کنید از سمت کناره دو طرف مقوا نیروی با دست به آن طوری وارد کنید که به سمت مرکز مقوا موجی تشکیل دهید و ایجاد فرورفتگی و برجستگیی کنید. لابد در درون زمین نیروهای به لایه های سنگی چنان فشار زیاد وارد می کرده اند که این لایه ها و یا قطعات سنگی زمین از زیر زمین به روی زمین نمایان شده اند. زمین شناسان معتقد هستند که کوهها به چندین روش مختلف روی سطح زمین پدیدار شده اند. می گویند یکی از این روشها همان نتیجه فعالیتهای آتش فشانی است. یعنی مواد مذاب و سایر مواد موقع فعالیتهای آتش فشانی به بیرون پرتاب می شوند که از تجمع و جمع شدن یواش ، یواش این مواد و سرد شدن آنها بتدریج روی زمین کوه های ظاهر گشته اند. معمولا اگر علاقه مند به خبر های علمی باشید در رسانه های خبری هر از گاه در رابطه با شروع دوباره فعالیتهای کوههای آتشفشانی در گوشه های مختلف کره زمین چیزهای مطرح می شود. پس یکی از شواهد و ادعای زمین شناسان وجود همین کوه های آتش فشانی روی کره خاکی ما است که نمونه های از آنها مانند کوه وزوو در ایتالیا و یا کوه معروف فوجی یامای ژاپن و... می باشند. نظر دیگر زمین شناسان در مورد پیدایش کوه ها این است که جریان آبها در روی زمین صخره ها و مواد نرم زمین را شسته و با خود برده و یا در خود حل کرده است و در آن قسمت فرسایشهای شدیدی ایجاد گشته و قسمتهای سخت باقی مانده است. اما تقریبا همه دانشمندان علاقه مند به سرگذشت زمین و پیدایش قسمتهای مختلف زمین مثل کوه بر این عقیده تاکید دارند که اغلب و یا شاید اکثریت کوهها در اثر چین خوردگی بوجود آمده اند. یعنی لایه های سنگی سخت فشار های بزرگ جانبی که همان فشار و نیروی خیلی زیاد داخل زمین علت اصلی می باشد. چین خوردگی ها شبیه به موج دریا پیدا کرده اند و بوجود آمده اند. وقتی به یک موج در سطح در یا نگاه می کنید می بینید مجموعه زیادی از آب به سمت آسمان بالا می آید و دو باره فرو می رود. این موجها که دارای برآمدگی و فرو رفتگیهای هستند. پس هر چین خوردگی دارای دو قسمت مانند موج دریا می باشد. که یکی را طاقدیس و دیگری را ناودیس می نامند. طاقدیس برآمدگیهای چین خوردگی و ناودیس همان فرورفتگیهای چین خوردگی است. زمین شناسان و دانشمندان می گویند که همین طاقدیسها ، همان قسمتی هستند که قله کو ه ها و ناو دیسها همان قسمتی هستند که دره های بین کوه ها را بوجود آورده اند. و گاهی چنان فشار ها و نیرو های زیاد به لایه های چین خورده سنگی وارد می شود که نمی توانند تحمل کنند و دچار شکستگیهای و پیدایش شکافهای در برخی از این لایه های چین خورده سنگی می شود. در اثر شکسته شدن آنها برخی از قطعات ممکن است بر روی قطعات دیگر کشیده و رانده شوند. شما با استفاده از دو کتاب یکسان و قطور می توانید با حرکات دو دستتان این صحنه های شکاف برداشتن و شکسته شدن و روی هم لغزیدن و رانده شدن قطعات سنگی را به صورت نمایشی برای خود نشان دهید . تا بهتر این مسئله برای شما قابل فهمیدن باشد. من وقتی دانش آموز بودم خیلی کنجکاوانه به حرف معلم گوش می دادم و دقیق به حرکت دستهای معلم که دو کتاب را برداشته بود و می خواست نحوی ایجاد شکستیگیها را نشان دهد. نگاه می کردم . و حتی به آن نقاشیهای رنگی و زیبایی که معلمان در کلاس در رابطه با توجیه پیدایش کو ه ها می کشید به دقت نگاه می کردم. و از آن نقاشیهای معلم تند تند در دفترم رسم می کردم و سعی می کردم شبیه آنچه معلم می کشد روی تخته به همان زیبایی بکشم وو رنگ آمیزی می کردم . علت اینکه من امروز به این فکر افتادم که برای شما بچه ها خوب ایران در باره کوه بنویسم این بود که دفتر زمین شناسی خود را پیدا کردم . و این دفتر مرا به زمان عقب یعنی دوران دانش آموزی برد. نمی دانم تا چه حد موفق شده ام با نوشتن این مطلب شما را به مطالعه کتابهای مثل کتابهای زمین شناسی علاقه مند کرده باشم. و لی اعتقاد دارم همه انسانها باید سرگذشت زمینی که روی آن زندگی می کنند بدانند. کوه ها مانند ما که مراحل زندگی را می گذرانیم از جوانی تا بلوغ و سپس به کهنسالی میرسیم . آنها هم در طول سرگذشت زمین ابتدا جوان و مرتفع بوده اند و بعد ها رشد آنها متوقف شده است و در اثر عوامل فرسایشی مثل آب ، یخ ، باد و... کم ارتفاع شده اند و شیبشان ملایم گشته اند و حتی کوه های وجود دارند که کهنسال هستند و چنان عوامل فرسایشی روی آنها در طول سالها بر آنها اثر گذاشته که تا حدی هم سطح زمین گشته اند. خداوند بزرگ در کتاب آسمانی قران درباره عظمت با شکوه کوهها که خالق آن خود خداوند بزرگ است در سوره های قرانی متذکر شده است پس بچه ها توجه کنید این کوهها که شما می بینید که مثل میخهای بزرگ قطعات مختلف قاره ها و خشکیها را به هم متصل کرده اند. وحتی در وسط اقیانوسها به شکل زیبای استوار و پا بر جا هستند . نشانه های از وجود خالق یکتا ی هستی هستند .
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر