معلم درس را با این سوال آغاز کرد؟ او روی تخته نوشت؟ آیا تا کنون متوجه شده اید که سیم کشی خانه شما موازی است یا متوالی ؟بچه ها به فکر فرو رفتند و بعضی با هم مشورت می کردند. برخی گفتند موازی و برای جواب دادند متوالی و برخی سکوت کردند و جوابی ندادند. معلم گفت:امروز به خانه رفتید با دقت به سیم کشی خانه تان نگاه کنید. بچه ها حالا با همکاری یکدیگر در گروههای 4 الی 5 نفره سعی می کنید یک مدار متوالی و یک مدار موازی بسازید و پی به تفاوت این دو نوع مدار ببرید. بچه ها روی میز کار وسایل لازم برای ساخت مدار موازی و متوالی از قبل آماده شده است و تعدادی برگه روی میز وجود دارد که در آن روش یا شیوه ساخت اینگونه مدار ها نوشته شده است و با کمک شکلهای مدار متوالی و موازی که من روی تخته خواهم کشید و یا با توجه به شکل مدار موازی و متوالی که در کتاب درسی شما هست در گروه های خود با کمک هم و با راهنمایی که من به شما می کنم شروع کنید. بچه ها با علاقه زیاد شروع کردند و بعد مدتی گرو ه ها مدار ها را ساختند. معلم از دانش آموز یکی از گروه ها خواست تفاوت مدار موازی و متوالی که ساخته بودند را بگویید. در این موقع معلم دانش آموزان را به سکوت دعوت کرد . دانش آموز گفت:هرگاه در یک مدار لامپ ها را که در مدار ما سه لامپ بود به دنبال هم یعنی پشت سر هم به طور متوالی مطابق شکل روی تخته به هم وصل کنیم هنگامی که مدار بسته است و جریان از باطری می آید به طرف لامپها همه آنها روشن می شوند و وقتی یکی از این سه لامپ خراب شود یا خاموش شود همه نیز از کار می افتند. ولی برعکس در مدار موازی که ما ساخته بودیم و سه لامپ بطور موازی قرار داشتند وقتی یکی از لامپ ها خاموش می کردیم آن دو لامپ روشن ماندند. و خاموش نشدند. معلم پاسخ را پذیرفت و ادامه دادو گفت: اگر در یک مدار الکتریکی شما چند لامپ را بطور متوالی مطابق شکل به هم ببندید و در مدار الکتریکی قرار دهید هنگامی که جریان از آن عبور می کند اگر یکی از لامپ ها خراب شود یا بسوزد یا خاموش گردد مشاهده خواهید نمود که بقیه لامپ ها کار نمی کنند زیرا مدار قطع شده است. گاهی وقتها شاید شاهد بوده اید که در جشنها و مراسم ها لامپ های زیادی را بصورت متوالی به هم بسته باشند. اگر یکی خاموش شود مدار قطع می شود. و سایر لامپ ها روشن نمی شود. زیرا از هر لامپ کل جریان الکتریسیته از منبع مانند باطری یا پیل عبور می کند و هر چه تعداد لامپها بیشتر شود جریان الکتریسیته با مقاومت بیشتری رو برو می شود و جریان برق کمتری از آن لامپها می گذرد. ولی بر عکس هر گاه وسایل برقی مثل لامپ ها در یک مدار الکتریکی مثل مداری که شما در گرو ههای خود ساخته اید به طور موازی به هم وصل باشند جریان الکتریکی از نزدیکی هر یک عبور می کند یعنی جریان کل الکتریسیته که منبع می آید به چند جزءیا انشعاب تقسیم می شود . و بین لامپ های که به طور موازی بسته شده اند در مدار تنها بخشی از آن جریان کل برق وارد می شود و از هر کدام عبور می کند اکنوان اگر شما یکی از لامپ هادر مدار موازی که ساخته اید بردارید سایر لامپ ها روشن باقی می مانند و خاموش نمی شوند و حتی روشنایی آنها کمی بیشتر می گردد. بچه ها لطفا امتحان کنید. و ببینید. اگر به سقف کلاس نگاه کنید دو لامپ می بینید و یکی از آنها را خاموش می کنم ولی آن یکی خاموش نمی شود . و یا اگر دو لامپ این کلاس را خاموش کنیم لامپهای بقیه قسمتهای مدرسه خاموش نمی شود. پس تمام سیم کشی وسایل برقی خانه های ما به طور موازی است به طوری که لامپها و سایر وسایل برقی بدون قطع مدار جداگانه روشن و خاموش می شوند. در بیشتر خانه ها حداقل دو انشعاب موازی دارد که الکتریسیته را به دستگاههای مختلف در اتاقهای دیگر خانه می رساند. بچه ها جلسه قبل از شما خواسته بودم که در مورد چگونگی تبدیل الکتریسیته به حرکت ، حرارت ، نور و صوت در خانه و یا مدرسه و در صنعت مطالعه کنید و گزارشی را تهیه و به کلاس بیاورید همه شما به خوبی اینگونه اطلاعات را جمع آوری کرده ایدودر این زمینه گزارش خود را در تابلو علوم نصب نموده اید و من آنها را مطالعه کرده ام. با تشکر از تلاشی که برای یادگیری بیشتر از خود نشان داده اید حالا از یکی می خواهم بگویید در اتو چه استفاده ای از الکتریسیته می شود؟ یکی از بچه ها جواب داد: جریان برق به گرما تبدیل می شود. معلم پاسخ را پذیرفت و گفت:درست است ، آفرین یکی از موارد استفاده مهم الکتریسیته در زندگی ما برای تولید گرما است. بچه ها آیا می توانید تعدادی دستگاه های الکتریکی که گرما تولید می کنند نام ببرید تا من در ستون اول جدولی که روی تخته کشیده ام بنویسم؟ یکی گفت: کباب پز یکی دیگر گفت: اجاق و همگی تعدادی از وسایلی در منزل خودشان مشاهده کرده بودند مثل آبگرمکن ، بخاری و... نام بردند و معلم آنها را در ستون اول موارد استفاده الکتریسیته نوشت. معلم گفت علاوه بر این مورد استفاده الکتریسیته دیگر چه کاربردی دارد؟ یکی گفت: از برق ما برای تولید نور (روشنایی در شب) استفاده می کنیم. مثل همین لامپ کلاس معلم گفت: آفرین بچه ها به لامپ نگاه کنید در آن رشته سیمهای خیلی ظریف و بلند وجود دارد که در مقابل عبور جریان الکتریسیته آن چنام مقاومتی از خود نشان می دهد که به قدر لازم داغ می گردد و نوری از خود ایجاد می نماید. در همین موقع یکی از بچه های باهوش کلاس گفت: من نوعی لامپ دیده ام که درون آن چنین سیمهای وجود ندارد. آنها چگونه کار می کنند. در این موقع معلم گفت : آفرین سوال خوبی بود. بچه ها به اینگونه لامپها در صنعت لامپهای نئونی می گویند. معلم از دانش آموز باهوش پرسید: آیا نور آن تقریبا قرمز رنگ بود؟ دانش آموز گفت: بله معلم گفت: لامپهای نئونی سیم ندارند و در عوض آن را در صنعت لامپ سازی از گازی به نام نئون که یکی از گازهای نجیب از خانواده هلیم ، آرگون و... است پر می کنند و هر گاه جریان الکتریکی با ولتاژ زیاد وارد حباب شیشه ای محتوی گاز نئون می گردد این گاز با نور قرمز رنگی می در خشد. بچه ها در جشنها حتما اینگونه لامپهارا در بازارو خیابانها و برخی منازل شاید دیده باشید. در صنعت لامپ سازی برای تولید رنگهای مختلف از حبابهای رنگی و گاز های دیگر مثل بخار جیوه و آرگون و بخار سدیم و... هم استفاده می کنند. شما لامپهای مهتابی را در منزل فکر می کنم داشته باشید. در اثر درخشش مواد معدنی که در آن استفاده شده به هنگام برخورد نور ماورای بنفش نامرئی ، نور تولید می شود. در صنعت لامپ سازی به اینگونه لامپها لامپ فلوئورسنت یا مهتابی می گویند. با عبور جریان الکتریکی با فشار زیاد در لوله های که محتوی مقداری از بخار جیوه است . نور ماورای بنفش تولید می کنند پیدایش نور ماورای بنفش به پوشش دیواره حباب لامپ که دارای مواد معدنی است برخورد کرده و باعث روشنایی و درخشش آنها می شود. بچه ها علا وه بر موارد استفاده الکتریسیته که نام برده اید تا اینجا موارد دیگری می توانید نام ببرید؟ یکی از بچه ها گفت: اجازه ما در مدرسه و در خانه از پنکه استفاده می کنیم در این وسیله برقی الکتریسیته به انرژی حرکتی تبدیل می شود. معلم گفت: بسیار مثال خوبی بود. پس یکی دیگر از استفاده های الکتریسیته تولید حرکت است. بچه ها ما در زندگی در جا های مختلف از صنایع حتی در وسایل برقی موجود در منازلمان از موتور های به نام موتور الکتریکی استفاده می کنیم کار اصلی اینگونه موتور ها تبدیل انرژی الکتریسیته به انرژی مکانیکی (حرکتی) است. در واقع الکتریسیته موتورها را به کار می اندازد. شاید اسم ژنراتور را شنیده باشد این دستگاه دستگاه بسیار مفیدی برای انسان است زیرا انرژی مکانیکی را به انرژی الکتر یسیته تبدیل می کند. بدین طریق که انرژی مکانیکی جنبشی مورد نیاز را برای حرکت در آوردن سیم و یا آهن ربا به وسیله خاصیت آهن ربایی (مغناطیسی) به انرژی الکتریکی تبدیل می کند پس در ژنراتور برای تولید الکتریسیته از خاصیت آهن ربایی (مغناطیسی) بهره گرفته می شود. موتور برای تولید خاصیت مغناطیسی از الکتریسیته استفاده می کند. حالا تعدادی وسایلی که دارای موتور الکتریکی هستند و الکتریسیته را به انرژی حرکتی تبدیل می کنند نام ببرید تا در ستون سوم جدول بنویسم. بچه ها تعدادی وسایل نام بردند مانند : پنکه ؛ تلویزیون و...یکی از بچه ها گفت در برخی از وسایل مورد استفاده الکتریسیته برای تولید صدا یا تولید انرژی صوتی است مثلا در ضبط صوت ، رادیو و... معلم این مورد استفاده الکتریسیته را در ستون چهارم جدول نوشت. معلم گفت: همه با موارد استفاده الکتریسیته تا حدودی آشنا شدیم و پی بردیم که الکتریسیته کاربرد و موارد استفاده مختلف و متنوع دارد . پس حتما بچه ها ارزش و قدر این انرژی را باید در زندگی فهمید و در مصرف آن صرفه جوئی کرد اگر شما در خانه بی رویه و بی خود از انرژی الکتریسیته استفاده نکنید یعنی مثلا لامپهای اضافی را خاموش کنید باعث شده اید سایر مردم عزیز کشور ما هم بتوانند از نعمت برق استفاده کنند. امروزاز یکدیگر خیلی چیزها در رابطه با الکتریسیته یاد گرفتیم و از شما تشکر می کنم که بخوبی همکاری کردید و در فعالیتهای کلاسی نظم را رعایت نمودید و در ساخت مدار های موازی و متوالی به یکدیگر کمک کردید. بچه ها با مراجعه به کتابخانه ها ، اینترنت (کامپیوتر) ، افراد آگاه و مطلع از الکتریسیته و.. جستجو و تحقیق نماید که منابع تولید الکتریسیته در کشور عزیز ما از چه راههای می باشد و اطلاعات جمع آوری شده را جلسه دیگر با خود به کلاس بیاورید.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر