الگوی تدریس یادسپاری (نمونه دوم)

طراحی آموزشی
عنوان درس : دستگاه گوارش
نام درس : علوم سوم دبستان
نام الگو : یادسپاری

گام اول:توجه به مطلب
معلم : بچه ها ، متن درس را صامت خوانی کنید سپس به کمک اعضای گروه خود زیر تعریف های مهم خط بکسید و در نهایت آن را فهرست کیند .بعد از اینکه دانش آموزان خواسته معلم را انجام داد ند.
معلم : بچه ها ، نماینده هر گروه فهرست گروه خود را بخواند تا روی تابلوی کلاس بنویسیم।این کار نیز انجام می شود .

به نام خدا
· «فهرست گروه ها »
· رشد-گوارش -غده بزاقی – حلق – مری – معده –شیره معده– روده باریک و بزرگ –جذب و دفع- مخرج

گام دوم :ارتباط(پیوند)
معلم : حالا سعی کنید کلمات کلیدی را تا انجا که ممکن است به هم ربط دهید تا بصورت یک متن(جمله) در آیند.
نماینده گروه 1 : گوارش در داخل اندام هایی مانند دهان ، معده و روده انجام می گیرد که به مجموع این اندام ها دستگاه گوارش می گویند .مثلاً غذای جویده شده به ترتیب از راه دهان به مری ، معده، و سپس روده منتقل می شود که در نهایت منجر به عمل گوارش می شود .
نماینده گروه 2 : غذای گوارش یافته در معده و روده بوسیله خون اطراف روده ها گرفته می شود که به این عمل جذب می گویند .
نماینده گروه ३: معده به شکل کیسه است دیواره معده ماهیچه های زیادی دارد که با حرکات خود غذای جویده شده را خوب با شیره معده مخلوط می کنند.
نماینده گروه4: در معده هم مانند دهان مایعی ساخته می شود و به آن مایع ؛ شیره معده می گویند.
گام سوم : ضبط تصویرهای حسی
معلم: بچه ها !حالا بیاید به صورت بازی با استفاده از قطعات تصویری (پازل) را کامل کنید بعد از کامل کردن آن کمی فکر کنید و غذایی را که می خورید در آن تصویر کامل شده می بینید برای آن چه اتفاقی افتاده است بیان کنیددانش آموزان بعد از هم فکری در گروه با استفاده از پازلهای تکمیل شده خود برای سایر اعضای گروه ها آنچه می بینند بیان کنند . و معلم جمله های مهم هر گروه را روی تخته می نویسد.
گام چهارم : تمرین و یادآوری
معلم: بچه ها فکر کنید و فعالیتهای کتاب را در گروه خود پاسخ دهید و در نهایت معلم فعالیت های پایانی را ارائه می دهد .
بیایید در ارتباط با موضوع درس یک نقاشی خنده دار بکشیم. و نقاشی های خود را در تابلو علوم نصب کنید. و بیاید با استفاده از گل رس یا خمیر مجسمه سازی با توجه به شکل اندامهای دستگاه گوارش ساختمان مری ، معده و روده ها و... را بسازید .

الگوی تدریس یاد سپاری(نمونه ا)

طراحی آموزشی
عنوان آموزشی : انسان و محیط زیست
نام درس : علوم تجربی پنجم دبستان
نام الگو : یاد سپاری
- گام اول : توجه به مطلب
معلم :بچه ها متن درس را بخوانید سپس به کمک اعضای گروه خود آنچه در محیط زیست وجود دارد و رابط انسان را با محیط زیست جستجو کنید و زیر تعاریف و کلمات کلیدی و مهم خط بکشید و در نهایت آن ها را فهرست کنید. بعد از اینکه دانش آموزان خواسته ی معلم را انجام دادند .
معلم :بچه ها نماینده هر گروه فهرست مطالب گروه خود را بخوانند تا متن روی تابلوی کلاس آنها را بنویسیم این کار انجام می شود.

به نام خدا
فهرست گروه ما :
تولید کننده ، مصرف کننده ، زنجیره غذایی ، شبکه غذایی ، محیط زیست ، منابع طبیعی ، جمعیت ، آلودگی ، گیاه خوار ، گوشت خوار



گام دوم : ارتباط(پیوند)
معلم : تعاریف و کلمات کلیدی و مهم درس را که با هم ارتباط دارند در جمله ای کنار هم قرار دهید.
نماینده گروه اول : گیاهان مواد غذایی را تولید می کنند و تولید کننده نام دارند و جانوران و موجودات زنده دیگر از گیاهان تغذیه می کنند و مصرف کننده نام دارد بنابراین تولید کنندگان نیاز مصرف کننده گاه را تأمین می کنند .

نماینده گروه دوم : روباه ( گوشت خوار ) از خرگوش (گیاه خوار) تغذیه کرده و خرگوش از گیاه تغذیه می کند این رابطه غذایی بین موجودات زنده را زنجیره ی غذایی می گویند . بعضی از این زنجیره های غذایی با هم در ارتباطند و با هم شبکه ی غذایی را تشکیل می دهد . بنابراین شبکه غذایی مجموعه ای از زنجیره های غذایی با هم مرتبطند .
نماینده گروه سوم :چیزهایی که در طبیعت وجود دارد و ما از آن استفاده می کنیم منابع طبیعی نام دارند برخی از این منابع مانند گیاهان و جانوران منابع طبیعی زنده و برخی منابع مانند آب و خاک و هوا منابع طبیعی غیر زنده هستند.
گام سوم : ضبط تصویر های حسی
معلم : بچه ها با کمک هم پازل را کامل کنید ، بعد از کامل کردن آن کمی فکر کنید و زنجیره های غذایی را که در آن می بینید بیان کنیددانش آموزان بعد از هم فکری در گروه زنجیره های غذایی را که می بینند بیان می کنند .

معلم :زنجیره های غذایی را که بچه ها نام برده روی تابلو نوشته و پس از اصلاح آن اگر ارتباطی میان زنجیره های گروه های با هم وجود دارد این ارتباط را از دانش آموزان می پرسیم و ارتباط آن را روی تابلو می نویسیم.

گام چهارم :تمرین و یادآوری
بچه ها فعالیت هایی "را بحث کنید ، فکر کنید را انجام دهید ، در نهایت معلم درس را جمع بندی می کند و فعالیت های پایانی را ارائه می دهد.
معلم : بچه ها حالا بیایید چند زنجیره غذایی رسم کرده و هر گروه تصویری از عوامل آلوده کننده بکشنددر پایان نمایشی از عوامل آلوده کننده محیط زیست توسط شاگردان اجرا می شود.

استخوانهای بدن ما(قسمت چهارم)

الف-از ماهيچه ها و استخوانهاي خود مراقبت کنید.هنگام نشستن و راه رفتن و بازي كردن نكات بهداشتي را رعايت كنيد.

ب- به ماهيچه ها و استخوانهاي خود در هنگام بازي و فعاليت بيش ازاندازه فشار وارد نكنيد. زيرا ممكن است محل اتصال ماهيچه به استخوان پاره شود و آن محل ورم كندو يا سر استخوان از جاي خود در آيد ونيز ممكن است سر ماهيچه پاره شود. هر گاه در اثر انقباض ماهيچه انتهاي استخوان از محل اصلي خود كه در مفصل واقع شده است. تغيير مكان داد « دررفتگي» ايجاد مي شود. معمولأ مفصل شانه ، آرنج ، مچ دست ،شست دست و مفصل ران در معرض دررفتگي قرار دارند . ودر اين حالت نبايد به محل دررفتگي فشار وارد كرد.

پ- ماهيچه يا زرد پي به علت كشش شديد دچار آسيب مي شود. ممكن است چند رشتهء ماهيچه نيز پاره شود. اين حادثه بيشتر موقع برخاستن ناگهاني از جاي خود ، برداشتن بار سنگين و حركات شديد و ناگهاني رخ مي دهد. گرم كردن محل ضرب خوردگي باعث كاهش درد مي شود. و يابا ماساژ آرام مي توان به رفع انقباض ماهيچه كمك كرد.

ت-از بلند كردن جسم سنگين خوداري كنيد زيرا ممكن است به ستون مهره ها و مهره هاي گردن شما فشار وارد شو د گردن ،كمرو ستون مهره ها آسيب ببیند وبه تصوير هاي زير با دقت نگاه كنيد در صورتي كه احساس درد در قسمت كمر مي توانيد اين نرمش ها را انجام دهيد ( انجام نرمش هاي ورزشي بالا مي توانيد درد ناشي از كمر دردو پا درد را بتدريج از بين مي برد )

ث-ورزش نكردن ، شرايط نامناسب مثل نبود نور كافي ، ميز و صندلي نامناسب ، كم خوابي ، تغذيه نامناسب ، پوشيدن لباسهاي نامناسب كه روي شانه هاي شما فشار وارد كند يا پوشيدن كفشهاي ناراحت و تنگ و حمل چيز هاي سنگين و همچنين وزن زياد بخاطر چاقي و عيب بينايي و شنوايي كه سبب مي شود تا فرد سر خود رابه يك طرف بيشتر كج يا خم كند و برخي بيماريهاي استخواني مثل نرمي استخوان به دليل كمبود ويتامين « دي» و...مي توانند موجب ايجاد بد شكلي اندام شما می شود

استخوانهای بدن ما (قسمت سوم)

مفصل ها انواع مختلف دارند. مفصل گوي- كاسه اي در شانه و ران متحرك ترين نقاط بدن هستند.مفصل محوري آرنج چرخش ساعد را به هنگام باز كردن دَر امكان پذير مي سازد.رشته هاي محكمي استخوانها را در محل مفصل به يكديگر متصل مي كند . كه به آنها « رباط» گفته مي شوددر اين تصوير شما مي توانيد رباط ها را ببينيد كه باعث ارتباط استخوانها به يكديگر مي شوند. چه وقت حركت در بدن حاصل مي شود؟ حركت وقتي حاصل مي شود كه استخوان بوسيلهء صفحات و طنابهاي از بافت بسيار نرم به نام « ماهيچه ها» كشيده مي شود. يك كَش يا لاستيك نرم را برداريد و بكشيد شما مي توانيدطول كَش را تغيير دهيد. ماهيچه هاي بدن مي تواندمانند (كَش) طول خود را كاهش دهند. برخي از ماهيچه ها مستقيمأ به استخوان متصل هستند و برخي ديگر مستقيم به استخوان متصل نيستند. بلكه به وسيله زرد پي ( طناب غير قابل كشش نرم ) به استخوان متصل هستند. محل اتصال ما هيچه ها را به استخوانها را« زرد پي » مي گويند. به اين تصوير ها نگاه كنيد . بزرگترين زرد پي بدن ما در پشت پا قراردارد كه به آن «زرد پی آشيل» مي گويندوقتي پا ي ما در اثر حادثهء شكسته مي شود و آن را براي بهبودي گچ مي گيريم ، ماهيچه هاي آن قسمتي كه در زير گچ بوده به علت نداشتن حركت ، سُست و شل مي شو ند. غذاي خوب ، ورزش مناسب و مقداري خواب لازم است تا ماهيچه ها را بزرگ و نيرومند سازد. پس اين ماهيچه هاي محل شكستگي بعد از باز كردن گچ ، با ورزش كردن و خوردن غذا هاي مقوي و مناسب دوباره مي تواندقدرت اوليهء خود را باز يابند. تعدادي از ماهيچه هاي بدن وظايف مخصوصي دارند مانند پرده دل(ديافراگم) ششها را وادار مي سازد تا هوا را داخل خود نمايد. ماهيچه هاي قلب كه يك ماهيچه غير ارادي است به عمل تلمبه اي قلب كمك مي كند. دو نوع ماهيچه دربدن وجود دارداين ماهيچه هاعبارتنداز :
ماهيچه هاي ارادي
ماهيچه هاي غير ارادي
ماهيچه هاي ارادي ، ماهيچه هاي هستند كه مي توانيم حركت آنها را كنترل كنيم. مانند ماهيچه هاي دست و پاكه هر زمان كه ما بخواهيم اين ماهيچه ها حركت مي كنند. ماهيچه هاي غير ارادي، ماهيچه هاي هستند كه ما نمي توانيم آنها را كنترل كنيم. و هر زمان كه ما بخواهيم اين ماهيچه ها به دستور ما حركت نمي كنند و عمل اين گونه ماهيچه ها به وسيله دستگاه عصبي كنترل مي شود.ما هيچ گونه دخالتي در حركت آنها نداريم.اين ماهيچه ها تمامي حركات مورد نياز مارا براي زنده ماندن ايجاد مي كنند. مانند ماهيچه هاي ديواره ء اندامهاي گوارشي و خون كه در بدن هميشه در حركت هستند و غذا و خون را در بدن به حركت در مي آورند. برخي ماهيچه هاي بدن كه پلكهاي چشم و پرده دل ( ديافراگم) را به كار وا مي دارند هم ارادي و هم غير ارادي هستند. بيشتر حركات بدن به عمل بيش از يك ماهيچه نياز دارد. مثلأ براي خم كردن بازو چند ماهيچه باهم عمل مي كنند. وقتي كه ماهيچه اي منقبض مي شود كوتاه تر و كلفت تر مي شود وعمل كشيدن انجام مي شود. وقتي يك ماهيچه كار مي كند ، ماهيچه ديگر استراحت مي كند. و شل مي شود. ماهيچه هاي ارادي معمولأ به تنهايي كار مي كنند و يا منقبض مي شوند يا استراحت مي كنند.ماهيچه ها فقط عمل كشيدن انجام ميدهند و هرگز نمي توانند عمل فشار دادن به جلو را انجام دهند.تا به حال استخوان ران مرغ يا گاو را شكسته ايد در داخل آن چه چيزي را مشاهده كرده ايد؟ بسیاری از استخوانهای بدن میان آنها خالی است و در داخل خود بافت نرمی به نام مغزاستخوان دارند .مغز استخوان قرمز در انتهاي استخوانهاي بلند ، مهره ها ، استخوان شانه ،دنده ها و... وجود دارد. در استخوان پهن مغز استخوان ،گلبول هاي سفيد و قرمز خون توليد مي كند. و مغز استخوان زرد در مركز استخوانهاي بلند وجود دارد.

استخوانهای بدن ما (قسمت دوم)

تا به حال دست و پاي شما دچار شكستگي شده است اگر دست شما شكسته شده باشد شما نمي توانيد به دليل گچ گرفتگي دست خود را براحتي خم و راست كنيد. اگر دو خط كش را با نخ به دو طرف دست همكلاسي خود ببنديد ، همكلاسي شما نمي تواند با اين دست چيزي بخورد يا بلند كند و يا صورت خود را بشويد. شما مي توانيد دَر و پنجرها ، كمد هاي خانه و دَر ماشينها را براحتي مي توانيد باز كنيد و يا ببنديد. چه چيزي در ساختمان دَر و پنجره و كمد ها و دَر ماشينها بكار برده شده كه كمك مي كند شما آن را باز و بسته كنيد. شما براحتي در هنگام انجام كارها و يا ورزش كردن مي توانيد خود را خم و راست كنيد. انگشتان دست خود و يا دوستانتان را لمس كنيد شما مي توانيد دست و پا و انگشتان خود را حركت دهيد زيراهر يك از انگشتها، چند استخوان كوچك متصل به هم دارند. شما مي توانيد با انگشتان دست خود چيزي را برداريددر بدن ما بين استخوانها قسمتي وجود دارد كه كمك مي كند ما بتوانيم حركت كنيم ، خم شويم، بنويسيم، بخوريم، دستها را به طرف بالا ، پائين وجلو دراز كنيم و... در جا يي كه دو يا چند استخوان به هم وصل مي شوند « مفصل » نام دارد. مفصلها به خم و راست شدن و چرخش بعضي از قسمتهاي استخواني بدن كمك مي كنند.

استخوانهای بدن ما(قسمت اول)

به اين ساختمانهاي در حال ساخت نگاه كنيد ، چه چيزي باعث مي شود كه سقف و ديوا ر ها را نگه دارد؟ اسكلت ساختمان همان ستون اصلي و چوب بست ساختمان است كه ساير قسمتهاي ساختمان مثل ديوار ها ، سقف و... روي آن استوار بدن ما مانند يك ساختمان داراي چهار چوبي است كه از استخوان ساخته شده و اسكلت ناميده مي شود .استخوانهاي بدن چه كمكي به ما مي كنند؟اگر در بد ن ما استخوان نبود چه مي شد؟ اگر در بدن ما اسكلت نبود ،نمي توانستيم حتي بايستيم در واقع براي نگهداري بدن به صورت راست و قائم ما به اسكلت نياز داریم .ماهيچه ها و استخوان بندي بدن ما طوري با هم كار مي كنند كه ما مي توانيم بلند شويم، خم شويم ، دراز بكشيم ، حركت كنيم ، بنشينيم، بپريم و بازي كنيم.همانطور كه مبل يا صندلي داراي روكشي است . اسكلت بدن ما هم با روكشي به نام ماهيچه ها پوشانيده شده است آنها به استخوانها نيرو مي دهند تا حركت كنند، بدوند و بپرند همانطور كه يك ساختمان بدون چهار چوب نمي تواند پا برجا بماند انسان هم بدون اسكلت نمي تواند پابرجا بماند . شما يك بار با خمير گل سازي و يك بار با استفاده از خمير گل سازي و سيم مسي يا آهني دو آدمك بسازيد و ببينيد كدام يك پا بر جا مي ماند؟ معلوم است، آدمكي كه با خمير و سيم مسي يا آهني سا خته شده بهتر از آدمكي كه فقط با خمير ساخته شده مي تواند بايستد . اسكلت بدن از تعدادي زياد استخوان تشكيل شده است. اسكلت آدمي از6 20 استخوان تشكيل شد ه است . اين استخوانها دست ، پا ، سر ، تنه را به هم وصل مي كنند.تعداد استخوانهاي قسمتهاي مختلف بدن متفاوت است.مثلا اگر ستون مهره ، از 26 استخوان به نام مهره تشكيل شده است ، تعداد استخوانهاي آن با تعداد استخوانهاي دنده ها ( 12 جفت) و با جمجمه ( 8 قطعه استخوان) برابر نيست. پس هر قسمت از بدن داراي تعداد مشخصي استخوان است. استخوانها به اشكال مختلف در بدن وجود دارند. مواد تشكيل دهنده اسكلت ساختمان معمولأ چوب يا آهن است . مواد تشكيل دهندهء اسكلت بدن ما از دو نوع ماده استخوان و غضروف ساخته شده است. غضروف يك بافت سخت لاستيك مانند است كه در انتهاي استخوان در جاي كه مفصل تشكيل مي گردد، قرار دارد. غضروف در گوشها ، نوك بيني و نقاط ديگر بدن نيز يافت مي شوند. مهمترين مواد تشكيل دهنده استخوان ، فسفر و كلسيم هستند. به همين دليل به شما بچه ها توصيه مي شود غذا هاي فسفر دار و كلسيم دار مانند ماهي و لبنيات مثل شير بخوريد. تا استخوانهاي محكم و قوي داشته باشيد.اسكلت دو نقش مهم در بدن ما دارد يكي نگهداري از اندامهاي داخلي ، ديگري حركت . در نمودار بالاوظايف دستگاه استخوان بندي بدن آورده شده است.

فعالیت تکمیلی علوم

علوم پایه اول درس : آهن ربا
وسایل مورد نیاز : 4 عدد آهن ربا ، مقداری اشیاء از جنس های متفاوت
محل اجرا : کلاس درس
نحوه اجرا : گروهی یا فردی
شرع فعالیت
بعد از این که دانش آموزان را به چهار گروه تقسیم کرده و به هر گروه یک آهن ربا و مقداری آهن ربا و مقداری اشیاء از جنس های مختلف ( آهنی ،لاکی ، پلاستیکی ) داده و از آن ها می خواهیم هر یک از اشیاء را با آهن ربا جذب کنند و نتیجه بررسی خود را بیان کنند .
روی تابلو جدولی مانند شکل روبرو بکشید و آن را پس از شنیدن گفته های دانش آموزان کامل کنید ( زهرا دانش آموزی که اظهار نظر می کند می پرسیم علت این که بعضی از اشیاء جذب آهن ربا می شوند و بعضی دیگر جذب نمی شوند چیست ؟

بعد از این کاری کنید که دانش آموزان برای اظهار نظرهای خود دلیلی بیان کنند پس از آن که همه دانش آموزان نتیجه خود را بیان داشتند ( این کار حداکثر 20 دقیقه طول بکشد ) بعد بگوییم که حرفهای شما صحیح است یا خیر بعد هر کدام از دانش آموزان راه حلی را پیشنهاد کنند . حتی می توانید تعدادی تصویر از وسایلی مانند میخ ، مداد ، شیشه ، کلید و... به هر گروه از دانش آموزان بدهید تا با همکاری یکدیگر آنهای که جذب آهن ربا می شوند شناسایی و در جدول بالا تصاوبر را بچسبانند.

فعالیت خارج از کلاس

زمینه ی اصلی انجام دادن فعالیت خارج از کاس عمدتاً عبارت از :
۱ ) مصاحبه با افراد مطلع : جمع آوری اطاعات و تهیه گزارش از طریق گفت و گو با افراد متخصص و مطلع درباره ی موضوعات گوناگون مرتبط با درس
مثلاً برای اینکه درباره ی خزندگان اطلاع داشته باشیم با افراد که دارای اطلاعات زیادی هستند مصاحبه می کنیم مثل ( چرا خزندگان کمتر ازپرندگان غذا می خورند و اطلاعات خود را جمع آوری می کنیم مثل ( روی بدن خزندگان از پولک پوشیده شده ) و گزارش خود را از طریق گفت و گو با افراد متخصص مثل ( لاک پشت در گروه خزندگان قرار دارد . خزندگان هنگام حرکت تمام شکم خود را روی زمین می کشند ) و مطلع درباره موضوعات گوناگون درس ( خزندگان تخم گذار هستند ) .
۲) ساخت ابزار : ساختن ابزارها و وسایل مرتبط با موضوعات درس : در هنگام تدریس انواع خزندگان می توانیم تعدادی از خزندگان که بیشتر مربوط به درس می شوند بسازیم . مانند ( مار ، سوسمار ، ... )
۳ ) مشاهده ی پدیده : مشاهده ی دقیق ، جمع اطلاعات و تهیه گزارش درباره موضوعات گوناگون مرتبط ، با درس مثلاً پنجه ی پرندگان که یکی از موضوعات تدریس می باشد باید به مشاهده دقیق عکس پا های پرندگان یا مشاهده پا های برخی از پرندگان از نزدیک بپردازد و درباره کار هر یک از ان ها اطلاعات جمع آوری کند مثلاً درباره ی پاهای لک لک ، اردک وپر ندگان دیگر و... گزارش تهیه کند مثل ( که بین پاهای اردک پرده وجود دارد از آن برای شنا کردن استفاده می کند . )
۴ ) تهیه مجموعه : جمع آوری نمونه ها و مجموعه گوناگون مرتبط با درس :
مثلاً در هنگام تدریس ساختمان مهره داران یکی از موضوعات درسی می باشد نمونه ای پلاستیکی از این مهره داران را مانند ( پرندگان ، پستانداران سگ و گربه ) به کلاس بیارد و یا عکسهای از ساختمان اسکلتی آنها را پیدا کند و به صورت مجموعه در یک آلبوم قرار دهد و و نام هر جانور و مشخصات مهم بدنی آن را در کنار هر عکس بنویسد.
۵ ) انجام دادن آزمایش : انجام دادن آزمایش مرتبط با موضوعات درسی :
برای اینکه بفهمیم آ هن ربا چه وسایلی را به سمت خود می کشد و جذب می نماید وسایل مختلف (آهنی و غیر آهنی ) در اختیار دانش آموزان می گذاریم و از آنها می خواهیم که آهن ربا را به یکی یکی وسایل روی میز نزدیک کنند. و خودشان آزمایش کنند.
۶ ) مطالعه کتاب : مطالعه کتاب های غیر درسی مرتبط با درس : مثال مثلاً برای فهمیدن بیشتر درباره ی جانداران کتاب جانداران را مطالعه می کنیم .
۷)ساخت و کاربرد وسیله : وسایل مورد نیاز ـ روش ساخت وسیله ـ روش استفاده وسیله ـ شکل آن وسیله ( برای ساخت ابزار ) نام آن درس پایه ی چندم و گروه مخاطبان . برای ساختن مار وسایل ( کاغذ و قیچی ) ـ روش ساخت ( اول شکل را روی مقوا می کشیم و بعد با قیچی آن را برش می دهیم ) ـ شکل ان وسیله ( دراز و به حالت مارپیچی ) ـ نام درس : خزندگان و نوع حرکت آنها .

دستگاه تنفس (قسمت سوم)

الف- میکروبها می توانند از راههاي تنفسي مانند حفره بيني ، حفره دهان و حلق و لوزه ها مي تواند وارد ششها شوند . اين ميكروبها مي توانند به ششهاي ما آسيب برساند و به بيماريهاي عفوني و چركي دچار مي شويم. پس بايد از خود مراقبت كنيم.
ب-در موقع سرماخوردگي سعي كنيد غذا هاي گرم بخوريد، دهان و بيني خود را در موقع عطسه و سرفه كردن با يك دستمال بپوشانيد ، از دست دادن و روبوسي با ديگران خوداري كنيد، آب دهان وبيني خود را روي زمين نريزيد، بيشتر استراحت كنيد
پ-در هواي سرد لباس كلفت بپوشيد و وسايلي مانند ليوان و حوله و وسايل غذاخوري خود را ضد عفوني كنيد و پيش پزشك برويد و داروهاي خود را سر وقت بطور مرتب استفاده کنید ت-از بيماريهاي دستگاه تنفسي آسم است . اگر شما به اين بيماري مبتلا هستيد بايد مراقب باشيد تا از ديگران ويروسهاي سرماخوردگي به شما منتقل نشود. و از موادي مانند گردو غبار ، دود سيگار ، گرده گياهان و آلودگي هوا دوري كنيد.اين موارد بالا مي توانند باعث تشديد آسم و تنگي نفس شوند. ث- پنجره ها ي اتاق خود را در طول روز باز بگذاريد تا هواي تازه وارد اتاق شود. هواي تازه نه تنها براي تأ مين اكسيژن، بلكه بر اثر جريان انداختن هوا ، هواي اتاق عوض مي شود و بدن در هواي كه در حال جريان است احساس بهتري دارد. · ج- در روز هاي كه آلودگي هوا زياد است. بخصوص آنهاي كه از بيماري تنفسي رنج مي برند از منزل خارج نشوند ويا از ماسك استفاده كنيد . زيرا آلودگي هوا باعث كاهش سلامتي شما مي شودو به دستگاه تنفسي شما آسيب مي رساندو ذرات هواي آلوده بخصوص بر سيستم مركزي اعصاب كودكان در حال رشد تأثير بدي دارد. سوزش چشم ، آب ريزش بيني ، سينه درد و حتي خونريزي ششي از قبيل ناراحتي هاي هستند كه در اثر آلودگي شديد هوا رخ مي دهند. · چ- دود سيگار و مواد حاصل از سوختن سيگار مي تواند باعث كاهش فعاليتهاي دستگاه تنفسي شود. بو كردن برخي از مايعات مانند بنزين ، نفت ، گاز هاي سمي ،دود آتش بخاري ، دود حاصل از آتش سوزي و بخصوص در مناطق سرد كشور خوابيدن در اتاقهاي دربسته كه در آن بخاري و چراغ نفت سوز استفاده مي شود موجب خفگي و مسموميت انسان مي شود। و ششهاي انسان آسيب مي بيند. از مواردي كه مانع استفاده بدن ما از اكسيژن هوا مي شود بايد دوري كرد.

ح-بچه ها در غذاهاي كنسرو شده مانند تن ماهي ممكن است يك نوع باكتري وجود داشته باشد كه مي تواند باعث از كار افتادن عضلات تنفسي مي گرددو تنفس را نامنظم مي كند و ضربان قلب كند و ضعيف شده ودر نتيجه خفگي و مرگ به علت فلج اعصاب تنفسي فرا مي رسد. پس قبل از مصرف ، آن را به مدت 20دقيقه در آب بجوشانيد. بوتوليسم يك نوع مسموميت غذائي است كه در نتيجه سم نوعي باكتري در غذا يا كنسرو توليد مي شود. خوشبختانه سم آن در مقابل حرارت مقاومت نمي كند.