پیدایش سنگواره (قسمت سوم)

سوخت سنگواره دار ( سوخت فسيلي)
سوختهای دارای مقداری زیادی کربن بوده و در طول میلیون ها سال از باقی مانده ء اجساد موجودات زنده ایی ایجاد شده اند سوختهای فسیلی نام دارند .هنگامی که این گونه مواد میسوزند کربن آنها آزاد می شود وبه صورت کربن دی اکسید در جو زمین باقی می مانند . کربن عنصری که در بدن همه موجودات زنده یافت می گردد . و زندگی بر روی زمین بستگی به عنصر گربن دارد . مهمترین سوختهای فسیلی عبارتند از :نفت ، گاز طبیعی و زغال سنگ

كاربرد سنگواره
1-در تعيين سن لايه هاي زمين و تشخيص ارتباط آنها با هم نقش مهمي بازي مي كنند.
२- معرف شرايط محيطي جغرافيايي دوران گذشته بود ه و در اين مورد اطلاعات با ارزشي را در اختيار دانشمندان قرار مي دهند.

سنگواره بسازيد.
شما مي توانيد با استفاده از مواد و وسايلي مانند خمير مجسمه سازي يا كاغذ كاربن سياه و حتي با استفاده از گچ و رنگ ، سنگواره يك برگ يا يك صدف را بسازيد. سطح برگ را با وازلين بپوشانيد و آن را روي يك مقوا قرار دهيد و يك كاغذ كاربن كه قسمت اصلي آن رو به پايين اسن روي آن بگذاريد و روي كاغذ كاربن يك ورقه كاغذ سفيد قراردهيد و با يك مداد استوانه اي روي آن بارها بغلتانيد و بعد برگ را در حالي كه سطح كربني آن رو به پائيين است روي ورقه تازه كاغذ سفيد ديگر قراردهيد و روي برگ يك ورقه ديگر سفيد بپوشانيد و با مداد روي آن بغلتانيد ورقه بالايي و برگ را به آرامي برداريد . روي ورقه پائييني نقش برگ را خواهيد ديد . در يك ظرف فلزي كه ديواره و ته آن را با يك نوع روغن مانند وازلين كشيدهايد يك صدف كه قبلا با وازلين سطح آن كشيده ايد قرار دهيد و با آب و گچ ، خمير گچ تهيه كنيد و روي تمام سطح صدف و داخل ظرف را پر كنيد نيم تا يك ساعت صبر كنيد تا گچ خشك شود بعد از داخل ظرف خارج كنيد يك قالبي از صدف بدست مي آيد .

پیدایش سنگواره (قسمت دوم)

نقش سنگهاي رسوبي در تاريخ زمين
مطالعه سنگهاي رسوبي و بررسي ترتيب قرار گرفتن لايه هاي سنگ رسوبي راهنماي خيلي مهمي در مورد گذشته زمين مي باشد. زمين شناسان با توجه به محل لايه ها ، نحوه زمان تشكيل هر لايه را تشخيص مي دهند. بررسي اين لايه ها به آنها كمك مي كندتاپي ببرنداقيانوسها،كوهها،دشتها ي اوليه زمين كجا قرار داشته اند. اين سنگهاي رسوبي چگونه شكل گرفته اند؟ بر آنها چه گذشته است؟ و چه نوع مواد معدني درآنها يافت مي شود؟ اينها تعدادي از پرسشهاي است كه زمين شناسان دوست دارند پاسخهاي درستي براي آنها بيابند. بررسي هر سنگي با توجه به ساختمان و آثار گياهان و حيوانات اوليه كه در آن قرار دارند بيانگر داستاني است.

داستان سرگذشت تشكيل سنگهاي رسوبي
براستي ما (انسانها) چقدر از سرگذشت پيدايش سنگهاي رسوبي اطلاع داريم. تا به حال براي شما اتفاق افتاده كه با دقت زياد در يك قطعه ماسه سنگ نگاه كنيد . يك دانشمند وقتي يك قطعه ماسه سنگ قديمي را پيدا مي كند ، ممكن است اثرات چين و شكن آب و يا اثرات امواج آب را ببيند و شايد صدفهاي دريايي در آن ببيند كه نشان بدهند اين سنگ در اقيانوس به وجود آمده است. سنگهاي كه ما آنها را سنگهاي رسوبي مي ناميم از رسوبات مختلفي كه به مدت چندين هزار سال بتدريج روي هم جمع شده اند و سپس محكم به هم چسبيده ا ند به وجود آمده است.يك نوع رسوب كه سنگهاي رسوبي را بوجود مي آورند موادي از قبيل :شن ، خاك رس ، لجن ، ريگ و سنگ ريزه مي باشد. آب رودخانه ها اين مواد رسوبي را با خود به دريا ها و اقيانوس ها مي برند و در كف دريا ها يا اقيانوس ها ته نشين مي شوند . و در حين جمع شدن رسوبات لايه هايي پديد مي آيند كه بعد بتدريج به سنگ تبديل مي شوند. پس از فشرده شدن و تشكيل سنگ كه رخ مي دهد لايه هاي رسوبي بالاتر ، لايه هايي كه در كف دريا يا اقيانوس قرار گرفته اند را محكم به هم مي فشارند. و در همين حال مواد شيميايي كه در آب قبلا حل شده اند ، دوباره شروع به ته نشيني در بين دانه هاي رسوبات مي كنند و فاصله هاي بين دانه هاي رسوبات را پر مي كنند وبعد آنها را محكم تر به هم مي چسبانند. البته برخي از سنگهاي رسوبي همان بقاياي گياهان و جانوراني است كه در اقيانوس ها زندگي مي كرده اند و براي تشكيل پوست و اسكلت خود از آب تركيب آهكي جذب مي كرده ا ند . اجساد اين گياهان و جانوران روي هم جمع و سپس سخت مي شد و لايه هاي بزرگي از تركيبات آهكي (كربنات كلسيم) را تشكيل مي داد كه اين لايه ها سنگ آهك ناميده مي شوند. سنگهاي رسوبي نمونهاي مختلفي دارند مانند : ماسه سنگ ، سنگ آهك ، سنگ نمك سنگ رستي و...سنگهاي رسوبي بيشتر آنها شامل آثار بقاياي حيوانات و گياهان اوليه اي هستند در گذشته پيش ا ين آثار گياهان مرده در مردابها روي هم جمع شدند ، سپس لايه هاي رسوبي روي آنها را پوشانده اند و لايه هايي را بوجود آورده اند كه بعد بر اثر گرما و فشار به مواد سنگي تبديل شده اند ، اين مواد را زغال سنگ مي باشند. اين قسمت از زمين در گذشته زير دريا بوده است. فسيلها به روشهاي گونا گون تشكيل شده اند . فسيل برخي از جانوران هنگامي شكل گرفت كه اين جانوران توسط رسوباتي پوشانيده شدند .و گاهي اوقات جانوراني كه در آب درياها يا اقيانوسها و يا در نزديكي آب زندگي مي كردند زير گل و لاي و لجن مي ماندند و اين رسوبات بعد بتدريج سخت و تبديل به سنگ شدند. چه قسمتهاي از بدن موجودات (جانوري و گياهي ) به سنگواره تبديل مي شوند؟ دندان ، صدف و استخوان قسمت هاي سخت بدن جانو ران مي توانند موجب تشكيل سنگواره شوند. از ماهي به دليل داشتن اسكلت استخواني ، سنگواره بهتري از سنگواره كرم خاكي يا حشره درست مي شود. بعضي از سنگواره ها كه به طور كامل حفظ شده اند زيرا اين جانوران در يخ و گل منجمد شدند. برخي از حشرات در شيره چسبناك درختان در گذشته گير افتادند و مرده اند و بعد اين حشرات كاملأ در شيره چسبناك ،سخت شده اند و مدفون گشته اند. و بعد اقيانوس و رسوبات اين درختان را پوشاندند. و شيره درخت بتدريج خشك شده و تقريبأ چيز زيادي از حشرات باقي نمانده ،فقط موهاي ز بر حشرات ، پوسته بالها و اسكلت نازك خارجي آنها به صورت سنگواره (فسيل) باقي مي ماند. در موردبعضي از جانوران و گياهان فقط قالب بدن آنها به صورت سنگواره (فسيل) باقي مانده است. زماني كه رسوبات اين جانوران يا گياهان را پوشاندند و آنها مرد ند ،وقتي قسمتهاي سخت بدنشان باقي ماندو بعد آب موجود در رسوبات ، قسمتهاي سخت بدن آنها را در خود حل كرد.و فضايي خالي در داخل رسوبات به وجود آورد. اين فضاي خالي بعد با مواد معدني پر شد و يك قالب از شكل اصلي موجود زنده باقي ماند. در سنگها حتي مي توان طرح ظريف فسيلهاي ماهي ،رگبرگها ، اثر ساقه ها و گلها ، جاي پا ها ، بدن و جاي دم جانوران را مي توان ديد.

پیدایش سنگواره (قسمت اول)

تا ريخ زمين در سنگها ثبت است. تاريخ زمين را بايد در سنگها جستجو كرد. به همين دليل است كه دانشمندان (زمين شناسان)وقت زيادي را به مطالعهء سنگهاي روي زمين مي گذرانند تا نشانه هايي را بيابند كه بتواند به انسانها در آموختن تاريخچهء كامل زمين كمك كند. آنها ماننديك پزشك كه با دقت بيمار خود را معاينه مي كند ؛سنگها را با حوصله و دقت زياد بررسي مي كنند تااطلاعاتي دربارهء تغييرات سطح زمين به دست بياورند. آنها تلاش مي كنند تا علت تغييرات آب و هوايي زمين را بيابند و همچنين به دنبال آثاري از موجودات زنده اي (گياهي و جانوري) كه مدتها قبل در زمانهاي قديم وجود داشته اند مي باشند. مي خواهند بدانند موجودات زنده در گذشته خيلي دور روي زمين چگونه زندگي مي كرند؟ و چگونه غذا ، پوشاك و ساير وسايل زندگي خود را تهيه مي نموده اند. با وجودي كه هنوز تعداد زيادي از مسائل ناشناخته باقي مانده اند ، ولي سعي مي كنند از تركيب اطلاعاتي كه از مطالعه سنگهاي (سنگهاي رسوبي) روي زمين جمع آوري كرده اند تاريخ تقريبأ كاملي از زمين به دست بياورند. سنگ شناسي يعني مطالعه در خود سنگها. يكي از انواع سنگهاي كه زمين شنا سان بسيار به مطالعه وبررسي آن زياد علاقمند هستند ، سنگهاي رسوبي هستند.

بچه ها مواظب باشید

الف- در بريدگي دست و پا با كمك دستمال تميزبر روي محل زخم فشارتا خونريزي بتدريج بند آيد. ب -براي شستشو و ضد عفوني محل زخم يا بريدگي از محلولهاي ضد عفوني كننده ميكروب كش مانند بتادين ، الكل و... استفاده كنيد و در صورتي كه اين محلولها دردسترس نباشد نمك را در آ ب تميزحل كنيد و بعد بجوشانيد و سرد كه شد مورد استفاده قرار دهيد و در مورد خراش وزخمهاي سطحي كه احتياج به مواد ضد عفوني كننده ندارند شستشو با آب وصابون كافي است.پ-مواظب باشيد سرنگ ، سوزن ، تيغ ، تكه شيشه وكارد آلوده دست و پاي شما رادچار بريدگي نكنند. واز طريق آنها ميكروبهاي خطرناك و كشنده وارد خون شما نشود.ت-پشه و برخي ازحشرات از خون انسان تغذيه مي كند। با رعايت نكات ايمني مثل استفاده از پشه بند در بيرون از اتاق و نصب توري ،حشره كش ها و... سعي كنيد از تماس آنها با بدنتان جلوگيري كنيد. زيرا در اين صورت شما را نيش مي زند و ممكن است شما را بيمار كنند. ث-ممكن است در اثر راه رفتن در زير آفتاب داغ يا بالا رفتن ناگهاني فشار خون و شروع بعضي از بيماريها مانند بيماري كم خوني و گاهي اغلب بدون آن كه به بيني آسيبي رسيده باشد به علت خشك شدن مخاط بيني ، خون از بيني جاري شود। طوري بنشينيد كه سر شما كمي به جلو خم شود تا خون بيني وارد حلق نشود. مدت 5 دقيقه با انگشتان طرفي كه خون مي آيد به طرف داخل بيني فشار دهيد و سر را بالا نگه داريد و كيسه يخ بر روي سر و بيني بگذاريد. تاخون بند آيد ج-در صورتي كه هنگام بازي به شدت به زمين برخورد كرديد و پايا دست وسر شما زخمي شد، فورأ محل زخم را ضد عفوني كنيدزيرا خاك مي تواند منبع ميكربها مانند باكتريها باشد ح- لخته ها را هيچ گاه از سر رگ ها برنداريد. ريرا بدن به طور طبيعي به كمك پلاكت هاي خون براي جلوگيري از خونريزي باعث لخته شدن خون در انتهاي رگ هاي بريده مي شود.خ- از خوردن بيش از حد غذا هاي پر چرب خوداري كنيد। زيرا باعث بالا رفتن چربي خون مي شود. و روي فعاليت قلب اثر مي گذارد و شما را مي تواندبه بيما ري قلبي دچار كند. د- بررسيها و تحقيقات دانشمندان ثابت كرده است كه ورزش در كارايي قلب نقش دارد. پس با تمرينهاي ورزشي مناسب و منظم مي توان از بروز ناراحتيهاي قلبي جلوگيري كرد.ذ- از نشستن در كنار افراد سيگاري بخصوص درفضا ي در بسته مثل اتاق و اتوبوس و... خوداري كنيد زيرامصرف سيگار و دود آن باعث افزايش كار قلب مي گرددو ميزان سكته هاي قلبي را و ناراحتي تنفسي و قلبي را افزايش مي دهد.ر- براي اينكه به بيماري كم خو ني دچار نشويد غذ ا هاي مانند انواع گوشت ، جگر ، تخم مرغ ،سبزيجات مانند اسفناج وميوجات مصرف كنيد تا آهن مورد نيازبدنتان تأ مين شود.

دستگاه گردش خون (قسمت چهارم)

دانشمندان می گویند حرارت عادی خون افراد بالغ حدود 6/98درجه فارنهایت است. حرارت خون بعضی از افراد کمی بیشتر یا کمتر از این حرارت متوسط می باشد. وقتی انسان بیمار می شود حرارت بدن از 6/98 درجه فارنهایت بالا می رود. باکتریها ی زیان آور ، میکروبهای بیماری و یاخته های فرسوده خونی موجود در خون توسط جگر و طحال تصفیه و دفع می شوند. جگر نسبتأ بزرگ است و در قسمت بالایی و سمت راست شکم قرار دارد. و طحال خیلی کوچکتر است و در قسمت بالایی و سمت چپ شکم در پشت معده قرار گرفته است. طحال همچنین خون و گلبولهای قرمز را در خود ذخیره می کند.آيا مي دانيد نوع گروه خوني شما چيست؟ شايد تا به حال از نزديك ديده باشيد كه بعضي افراد به مراكز انتقال خون مي روند و مقداري از خون خود را اهدا مي كنند تا جان يك بيمار نيازمند به خون را نجات دهند . خون را پس از بررسي توسط كارشناسان و پزشكان متخصص خون ، به فرد نيازمند به خون تزريق مي شود. ولي قبل از انجام اين كار ابتدا گروه خوني آن دو فرد (خون دهنده و گيرنده خون) بايد مورد آزمايش قرار گيرد تا از يكسا ني آنها اطمينان حاصل شود. چهارگروه خوني عبارتند از:

با دقت به طرح ساده زير نگاه كنيد شكلهاي انتقال گروههاي خوني رابه هم نشان مي دهد. همانطور كه مي بينيد گروه خوني ( O ) مي توانى به همهء گروههاي خوني خون بدهد ولي خودفقط از هم گروه خود مي تواند خون بگيرد.فشاري كه در هر انقباض (فشرده شدن) عضلهء ( ماهيچه ها ي) قلب در اثر برخورد خون به ديواره سرخرگ وارد مي شود« فشار خون» مي نامند. فشار خون بوسيلهء دستگاه مخصوصي به نام « فشار سنج » قابل اندازه گيري است. ومقدار فشارخون بستگي به سن ،جنس ،وزن بدن ،هيجانات ،حالات روحي و وضع جسماني دارد.

دستگاه گردش خون (قسمت سوم)

خون یک بافت مایع است. مايعي كه اين سلولها ي قرمز و سفيد در آن معلقند مايع خون «پلاسما » نام دارد. كه پلاسما شامل آب و مواد محلول مثل نمك هاي معدني ، قند و ... است. قسمت اعظم پلاسما آب است. پلاسما دارای پروتئین مخصوصی به نام فیبرینوژن است که به لخته شدن خون کمک کی کند. و حتی پلاسما حاوی مواد خاصی است که پادزهر نام دارد و با مرض مبارزه می کند. و همچنین دارای مواد مخصوصی به نام هورمون است که به وسیله غده های فاقد مجرا یا غدد داخلی در بدن ترشح می شوند و به کنترل فعالیتهای بدن کمک می کنند. پلاسما همچنین ذرات غذا را به یاخته ها (سلولها ) می رساند و مواد زاید را با خود می برد. سه نوع ماده جامد در خون وجود دارد به نامهای سلولهای قرمز ، سلولهای سفید و پلاکتهای خون البته سلولهای قرمز از هر (یاخته ای) در بدن بیشتر است. این سلولهاي قرمز رنگ به « گلبول قرمز » معروف هستند. همانطور که از تصاویر مشخص می شود می توان گفت که گلبولهای قرمز شباهت بسیاری به صفحه هایی دارند که در دو طرف دارای فرورفتگی هستند .گلبولهای قرمز دارای ترکیبی از آهن هستند . این ماده رنگيني به نام « هموگلو بين » معروف است. و موجب رنگ قرمز گلبولها می شود. اين ماده سلولهاي قرمز را قا در به حمل اكسيژن و مواد ديگر گازي شكل مي كند. در واقع سلولهاي قرمز از نظر من كارشان شبيه به « پستچي» است. كه بسته ها و نامه هاي مارا به نقاط مختلف كشور مي رسانند. در مويرگهاي ششي ، هموگلوبين سلول قرمز خون با اكسيژني كه در عمل دم وارد ششهاي ما شده ، تركيب مي شود. و اين سلولهاي قرمز خون در جريان خود در رگها هنگا مي كه به بافتهاي بدن مي رسد،اكسيژن خود را رها مي كنند. و به سلولها مي دهند. و از طرف ديگر گاز كربنيك بوسيله همان هموگلوبين سلول قرمز خون از سلولها گرفته و از آنجا به ششها برده مي شود. تا در عمل بازدم از ششهااز راه بيني و دهان خارج شود. یاخته های سفید بزرگتر از یاخته های قرمز هستند اما تعداد آنها از یاختهای قرمز به مراتب کمتر است. به قول دانشمندان در مقابل هر 600 یاخته های قرمز تقریبا یک یاخته سفید وجود دارد . سلولهاي سفيد رنگ «گلبول سفيد » نام دارند. شواهد علمی ثابت کرده است که گلبولهای سفید شفاف و بی رنگ هستند و هیچ گونه شکل خاصی ندارند. و حتی می توانند از دیواره رگهای خونی بگذرند و در میان یاخته های بدن حرکت کنند. كار سلولهاي سفيد بدن خيلي شبيه كار سربازاني است كه از ميهن خود در مقابل دشمن محا فظت مي كنند. و مي جنگند. پس هر گاه قسمتي از بدن ما بريده شودو يا زخمي گردد مثل اين آقا پسري كه در تصوير مي بينيد. اين سلولهاي كوچك سفيد رنگ (سربازان بدن) به محل بريدگي يا آسيب ديده مي روند.و با ميكروبها مي جنگند. گلبولهاي سفيد ، اطراف ميكروبها جمع مي شوند و آنها را از بين مي برند. برخي از انواع گلبولهاي سفيد ، ميكروبها را مي خورند. و برخي ديگر ماده اي به نام «پادتن» ترشح مي كنند و فعاليت ميكروبها را متوقف مي كنند. در واقع وظیفه اصلی آنها از بین بردن باکتریها و سایر میکروبهای بیماری می باشد. سلولهاي ديگري به نام « پلاكتها » هم در خون هستند .پلا کتهای خون خیلی کوچکتر از گلبول قرمز خون هستند. و دارای اشگال نامنظمی هستند و بی رنگ می باشند. و در موقع جراحت بدن و خونریزی به لخته شدن خون کمک می کنند. كه در مواقعي كه رگ بدن بريده مي شود. به کناره های محل بریدگی یا پارگی می چسبند و شروع به حل شدن می کنند. یعنی اين سلولها با ترشح آ نزيمي خون را لخته مي كنند و دهانه رگ را در محل زخم مي بندد و از خونريز ي شديدجلوگيري مي كند. بررسیهای علمی و پزشکی ثابت کرده که پلاکتهای خونی ماده شیمیایی از خود بیرون می دهند که یا نمکهای کلسیم و فیبرینوژن موجود در پلاسما به هم می پیوندد و رشته های نخ مانند ی را تشکیل می دهند. این رشته ها مثل شبکه تور مانند ایجاد می کنند که جریان خون را کند می کند ، گلبولها را به دام خود می اندازد و اخته ای تشکیل می دهد که جلو خونریزی را می گیرد. در شكلهاي مي توانيد پلاكتها را ببينيد